“ÇÖP YİYEN BABANDIR DEMİYORUM!”

“ÇÖP YİYEN BABANDIR DEMİYORUM!”

Odatv’de yazısı yayımlanan,

Yazarın birisi Kars ve Karslılara;

“Resmen çöp yiyorsunuz!” demiş.

Demiş demesine de bu O’nun terbiyesi!

Ama bir Karslı olarak benim terbiyem buna müsaade etmediği için;

“Çöp yiyen senin babandır diyemiyorum!”

Bir de merakımı celbeden şudur: Acaba ne istediniz karşılanmadı da böyle bir yazı yazma ihtiyacı duydunuz. Üstünüze vazife miydi? Sebep nedir acaba? Sizi uçaktan inerken Karslılar törenle mi karşılamadı? Karslılar yemeğinizi bedava mı vermedi? Etrafınıza bürokrasiyi toplayıp, onlara da adınıza ikramda mı bulunmadılar? Yoksa başka bir şey mi? Durup dururken bir insan niçin Kars gibi cazibesi yüksek, “Tur trenlerinde altı ay ilerisine yer bulunamayan” bir ili itibarsızlaştırma çabası içerisine girsin? Doğrusu tuhaf bir durum! İşte bu tuhaflığın yanıtını arıyorum… Ve bulunduğunuz zaman zarfında “Ben romancıyım!” diye, bedelli veya bedelsiz, karnınızı doyurduğunuz Kars mutfağımızın ve Kars’ımızın, itibarsızlaştırmaya çalıştığınız hakkını savunuyorum.

Aslında, Karslı Ümit Kaftancıoğlu gibi bir Kars feylesofunu bildiğini iddia eden ve anma festivaline gittim diyen birinin, bu toprakların onlarca yazarının olduğunu da biliyor olması gerekir. Ona layıkıyla cevap verecek olan, saz, söz ve kalem erbaplarının bulunabileceğini tahmin edebilmiş olması gerekir. Bunu dahi tahmin edemeyecek birine ve birilerine hatırlatmak gerekir ki; Yapmış olduğunuz hakaretlerin, aşağılamaların ve itibarsızlaştırma çabalarınızın karşılığını sert şekilde ve size yakışan ifadelerle fazlasıyla alırsınız.

Bu cümleden olmak üzere; şimdi bir yöresel terim çalışması yapalım. Karslılar bilir ama Kars kültürüne aşina olmayanlar için bir terim çalışmasıdır bu. Bizde bir “gede” sözcüğü vardır. Buradaki g harfi “gel” ifadesindeki gibi okunur ve söylenir.

Gede; oğlan çocuğu anlamına geldiği gibi, cahil, cuhala, sap yiyip saman savuran, söyledikleri beş paralık kişi anlamına da gelir. (Kaynak: Selahettin Dündar’ın Terekemeler/Karapapaklar kitabı)

Kendini yazar olarak tanıtan bu gede: “Karslılara, resmen çöp yiyorsunuz!” diye üstüne basa basa söylemiş ya! Aslında büyüklerimiz olsaydı, cevap vermeye değer bile görmezdi ve şöyle derlerdi:

- “Aye o ne gededi ki ona cevap vérém!”

Biz de “Aye o ne gededi ki?” deyip geçeceğiz ama bazı gerçekleri de tarihe not düşmek biz Karslıların, Kars aydınlarının ve Kars yazarlarının vefa borcudur. Daha ötesinde; yediğimiz ekmeğine, içtiğimiz suyuna ve soluk aldığımız havasına karşılık, evlatlık sorumluluğumuz ve

görevimizdir. Birçok Karslı gibi ben de kendimi bu sorumluluğu ve görevi yerine getirmek zorunda hissettiğim içindir ki; onur kırıcı saldırılara kılıç kalkan karşı duruyorum.

Unutulmamalıdır ki; Kars adı iki ayrı anlam taşımaktadır. Birisi idari, diğeri kültürel coğrafyadır. Birisi idari bakımdan; Ardahan, Iğdır illerinden biri olan Kars ilidir. Diğeri ise; kültürüyle, gelenek ve görenekleriyle bir bütün olan bu üç kardeş ilin tanımlandığı Kars coğrafyasıdır. O şekilde anlaşılıyor olmalı ki; “Resmen çöp yiyorsunuz!” diyen bu gede, hem Kars’ın içindeki insanları bu tanıma layık görmüş, hem de Çıldır Gölü meskûnlarını… Ya Çıldır’ın Ardahan’a bağlı olduğunu bilmiyor, - ki bilseydi; yazı başlığını “Karslılar resmen çöp yiyorsunuz!” demezdi. Yani Ardahan ilini de bu yazıya dâhil etmezdi. Ya da Kars kültür coğrafyasının üç kardeş; Kars-Ardahan-Iğdır illerinin sentezi olduğunu bilerek ve kasıtlı olarak bu ifadeyi kullanmıştır. Bu anlamda önemli olan Kars&Ardahan&Iğdır üç kardeşin aynı kültür coğrafyası olduğu tartışılmaz bir olgudur ve dünya durdukça da öyle kalacaktır. Bu nedenle bu yazımda “Kars” diye kullandığım tüm ifadeler, o şahsa cevap olarak tüm Kars Kültür Coğrafyasına şamildir.

Kars; 8.000 Yılı bulan tarihi, kültürü, gelenek ve görenekleriyle kadim bir geçmişe sahiptir.

Kars; hiçbir ölçü biriminin ölçemeyeceği kadar büyük bir kültüre sahiptir.

Kars; hiçbir insanlık değerine sığmayacak kadar insan hazinesine sahiptir.

Kars; müzikte, ozanlık ve âşıklık geleneğinde, sanatta, kültürde, inanç kültüründe, hoşgörüde, mimaride, folklorda, giyimde, kuşamda, görgü kurallarında, nizamda, intizamda, temizlikte, edepte, adapta, üretimde, tarımda, hayvancılıkta, el sanatlarında, nihayet yemek ve mutfak kültüründe; mücevher değerindedir. Tıpkı mücevher gibi bu değer asla kaybolmamıştır ve kaybolmayacaktır.

Asıl konumuza gelecek olursak;

Kars; mutfağıyla ve yemek kültürüyle kalitesini ve en üst çizgideki yerini çağlar boyu ve günümüze kadar hep muhafaza etmiştir.

Kars’ın bütün kültürel değerlerini, sadece boğazına düşkün birinin değerlendirebilmesi mümkün değildir elbet. Öyle bile olsa bu kişinin şimdi vereceğimiz Kars mutfağı çeşitlerini övgülerle anlatan sosyal medya sitelerini okumasını ve çıkarına dokunduğu için bu sitelerin yazdığı güzelliklerin aksini yazmış olduğundan ötürü en azından mahcup olması gerektiğini tavsiye ediyorum. Bakın adresi aşağıda görülen siteler öncelikle Kars mutfağının bugünkü halini övgü dolu sözlerle ifade etmiş ve şunları saymış: Kars kazı, hörre, hangel, piti kebabı, kattama (Kars katmeri), nezik, feselli, erişte, haşıl, umaç halvası, kete, hasuda, kuymak, çeçil, evelikli isti, döyğa, bozbaş, üzümlü aş, Kars kaşarı, Kars balı…Sayılan yemekleriyle bu günkü Kars mutfağını ve bugünkü güzelliğini anlatan Kaynaklar: www.hurriyet.com(KarsMutfağı), https//yemek.com (Kars yemekleri), https//gastromanya.com(Kars mutfağı hakkında Genel Bilgiler), https//gezimanya.com(Kars mutfağı/Gezimanya)

Yukarıdaki sitelerin Kars mutfağı ve Kars mutfağının güzelliklerinin fotoğraflarla sergilenerek yapılan anlatımları günceldir. “Karslılar resmen çöp yiyorsunuz.” Gibi iyelik ifadesini de kullanan bu kişiye, çok saygın olan bu siteleri okumasını tavsiye ederim.

Kars adının soluk kesen ve inanılmaz cazibesini kullanmak isteyen, Kars’ta birkaç gün kalıp öykü, şiir veya roman yazma gayretleri içinde olanları gördük. Bunların büyük kısmı asla gerçekleri yazmamışlardır. Orhan Pamuk imzasıyla “Kar Romanı” bunlardan sadece birisidir. Anlatılan olayların ve romanda geçen öykülerin Kars’la hiçbir ilgi ve alakası yoktur. Uydurmadır, hayalidir, Kars’ı karalamadır. Nitekim hiçbir Karslı tarafından ve okurlar tarafından gerçekliği kabul görmemiştir.

Salih Seçkin Sevinç kardeş siz de Kars adının soluk kesen cazibesini kullanarak, hayali karalamalarla ve gerçek olmayan ifadelerle roman diye nitelediğiniz bir kitap yazabilirsiniz. Bu da biz Karslıları ziyadesiyle rencide eden kitabınız olur.

Unutmayınız ki Kars; her köşesinde saz sinesinde bir ozanı/âşığı, her gölgesinde elinde kalem bir şairi, her evde bir lele/bilge kişisi, her kahvede bir güldürü ustası, her hanede bir hazır cevap zekâsı, her minderin üstünde bağdaş kurmuş ve eli kalem tutan bir aydını/yazarı, her mahallede ve her köyde bir veya birkaç romancısı olan bir ildir. İlk aklıma gelen benim köyümdür ve üç romancısı var.

Şahsen benim; Üçü roman, biri öykü, diğerleri halk kültürü araştırmaları olmak üzere 7 (yedi) adet kitabım mevcuttur.

Böyle bir ilde doğup, büyüyen, Köy Enstitüsü Kültürü alan, Yüksek Öğretmen Okulu mezunu, 40 yıllık öğretmen ve Karslı bir yazar olarak size tavsiyem ve beklentim;

Kars kültürüyle ve Kars mutfağına yaptığınız karalamalardan vazgeçin ve telafi edin.

Kars ve Karslılardan Özür dileyin…

Odatv gibi isimli bir kuruluşun sizin özür dilemenizi sağlaması çok da zor değildir ve etik ilkeleri arasında yer aldığına inanmaktayız.

Ve nihayet Kars ve Karslılar olarak, bize bir ÖZÜR borcunuz vardır.

Odatv ve onun yazarı Salih Seçkin Seviç’ten ÖZÜR beklemekteyiz…

Songül DÜNDAR

(Eğitimci-Araştırmacı /Şair/ Yazar