ÇAYIN SAĞLIĞIMIZDAKİ ROLÜ

ÇAYIN SAĞLIĞIMIZDAKİ ROLÜ

       Tropik ve subtropik iklim bitkisi olan çayın anavatanı Çin ve Hindistan ülkeleri olarak bilinmektedir. Çay kullanımı ve çay kültürü, ülkemizde uzun bir geçmişe sahip değildir. Türklerin yaşamına geç girmesine rağmen çay, bugün oluşturduğu kültürü ile sosyal yaşamda yeri doldurulamayacak bir değer haline gelmiştir. Birçok kültür tarafından el üstünde tutulan bu içecek, Türk kültürüne hızlı uyum sağlamış ve bu kaynaşma sonucunda üretilmesinden tüketilmesine kadar birçok düşünsel zenginlik yaratmıştır. Özellikle siyah çay, bugün ülkemizin en çok sevilen ve tüketilen içecekleri arasında yer almaktadır.

      Çayın en önemli özelliği, hiçbir yapay renklendirici ve koruyucu içermemesi sebebiyle tamamen doğal bir ürün olmasıdır. Ülkemizde en çok tüketilen sıcak içeceklerin başında yine çay gelmektedir. Günümüzde her ne kadar farklı tür çaylar ve hazırlama usulleri olsa da Türk tarzı çay, kavrulmuş siyah çay ile demlenir ve kendine has ince belli ve küçük bardaklarla servis edilir. Türk usulü çay demlemede çaydanlık veya semaver ve demlik olarak iki ayrı kap kullanımı vardır. Türkiye'de çay, günün hemen hemen her saatinde içilmektedir. Dünyanın en büyük çay pazarlarından olan Türkiye’de siyah çay, Türk yaşam tarzı ve kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır. Çay, kahveye nazaran daha ucuz ve hazırlanması daha kolay olduğundan kısa sürede yaygınlaşmış ve halkın en sevdiği içecek olarak yerini almıştır.
      Tüm dünyada kabul edilen ortak bir çay hazırlama yöntemi yoktur. İngiltere’de siyah çaya belirli bir oranda süt eklenmesi yaygınken Türkiye’de siyah çayın daha yoğun bir şekilde demlenerek içimi tercih edilmektedir. Batı toplumlarında çay genellikle tek kullanımlık bir çay poşetinin sıcak suda 3-5 dakika bekletilmesi ile demlenmektedir. Çayın hazırlanma yöntemi antioksidan gücüne de etki etmektedir. İçeriğinde bulundurduğu antioksidan etkili flovanoidler ile sağlığın korunmasına olan olumlu katkıları kanıtlanan çayın, iyi bir sıvı kaynağı olduğu düşünülmektedir.
       Çayın sağlık üzerindeki etkileri son derece dikkat çekicidir. Çayın bileşiminde bulunan antioksidanlar, kanser yapıcı hücrelerin oluşmasını engelleyerek başta akciğer, bağırsak ve cilt kanseri olmak üzere çeşitli kanser risklerini azaltmakta ve metabolizma sonucu vücutta oluşan zehirli maddeleri yok etmektedir. Çay, doğal olarak florür içerdiği için diş minesini kuvvetlendirmekte ve ağızdaki bakterileri kontrol altına alarak plak oluşumunun azalmasına yardımcı olmaktadır. Araştırmalar, her gün beş fincan kadar çay içen kişilerin vücutlarının hastalılara karşı daha dirençli hale geldiğini göstermektedir. Çayın vücutta mineral madde dengesini sağlama, böbrekleri daha iyi çalıştırma gibi birçok faydası bulunmaktadır. Demir düzeyleri düşük olan kişiler yemeklerle birlikte çay tüketmekten kaçınmalıdır. Yemekler ile çayın arasında en az 1 saatlik farkın olması, çayın demir emilimi üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmektedir.
       Dostluğun ve misafirperverliğin simgesi sayılmasından dolayı günlük yaşamımız zamanla çay etrafında şekillenmiştir.  Çay eşliğinde sevdikleriniz ile geçireceğiniz güzel bir hafta sonu diliyorum… 
NOT: Köşe yazılarımın konularını belirlerken okurlarımızın isteklerine öncelik tanıyorum.

                                                                                                   Hilal ŞAHİN  GÜNEŞSU (Diyetisyen)
                                                                                                hilal_sahin93@hotmail.com