İnsülin, pankreasta üretilen; karbonhidrat, yağ ve protein moleküllerinden enerji sağlamak için ve normal metabolizma için gerekli bir hormondur. Karaciğer, kas ve yağ dokularında hücre reseptörlerine bağlanarak etkisini gösterir. İnsülinin temel etkisi, kan şekerini düşürmektir.
İnsülin direnci, hedef dokularda insüline karşı bozulmuş biyolojik yanıt olarak tanımlanmaktadır ve cinsiyet farkı gözetmeksizin her yaşta ortaya çıkabilmektedir. İnsülin direnci oluşmasında; hareketsiz yaşam tarzı ve sağlıksız beslenme alışkanlığının yanında, genetik ve çevresel birtakım etkenler de rol oynamaktadır. İnsülin direnci olan bireylerde, belirli bir biyolojik fonksiyonun yerine getirilebilmesi için gerek duyulan insülin miktarı artmış durumdadır.
İnsülin direncinde başlıca tedavi yöntemleri; diyet, egzersiz ve ilaç tedavisinden oluşmaktadır. En uygun tedavi yolu; sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve kilo kaybının sağlanması için yaşam biçimi değişikliğidir.
Beslenme tedavisinin amacı, insülin direncini düzelterek buna bağlı bozuklukları önlemektir. Hastaların, vücut ağırlıklarının %5-10’u kadar kilo vermeleri, insülin direncini azaltmaktadır. Hastaların zayıflama programlarında hedef; ideal vücut ağırlığına ulaşmaktan çok, var olan vücut ağırlığının %5-10’unun yaklaşık 6 ay içerisinde kaybedilmesi esasına dayanmalıdır. Obezite tedavisindeki gerçekçi hedef; ideal vücut ağırlığına ulaşmak değil, o anki vücut ağırlığının %10’unun yine yaklaşık 6 ay içerisinde kaybedilmesi olmalıdır. Sadece kalori kısıtlanması ile kilo kaybı olmasa bile kısa bir süre sonra insülin duyarlılığı artacaktır.
İnsülin direncinin azalmasında diyetin bileşimi de çok önemlidir. Diyetteki toplam enerjinin %55’i karbonhidratlardan sağlanmalı ve bunlar da tam tahıl ürünlerini içermelidir. Enerjinin %15’i proteinlerden oluşmalı ve alınan protein, balıktan ve bitkisel kaynaklardan zengin olmalıdır. Yağlar toplam enerjinin %25-35’ini oluşturmalı, kalorinin %15-20’si tekli doymamış yağlardan oluşmalı ve çoklu doymamış yağlar da toplam enerjinin %10’unu geçmemelidir. Diyetteki yağ oranını yükseltip toplam enerji alımı düşürüldüğünde yine insülin direncinin arttığını gösteren çeşitli çalışmalar vardır. Hem yağ oranının hem de günlük kalori alımının kısıtlandığı bir diyet, metabolizmayı olumlu yönde etkileyerek dengeli bir kilo kontrolünü sağlamaya ve bununla birlikte insülin direncinin düşürülmesine yardımcı olacaktır.
İnsülin direnci durumunda beslenme açısından dikkat edilmesi gerekenler içerisinde; günlük alınan karbonhidrat ve yağ miktarını kısıtlamak, fruktoz içeren mısır şurubundan mümkün olduğu kadar uzak durmak ve probiyotiklerce zengin gıdalara diyette düzenli olarak yer vermek yer almaktadır. Hastalarda eğer varsa sigara alışkanlığının bırakılması da insülin direncini azaltmaktadır.
Yaşam tarzı değişiklikleri içerisinde fiziksel aktivite, insülin direncinin önlenmesinde en önemli faktörlerdendir. İnsülin direncinin kırılmasında egzersizin önemi çok büyüktür. Düzenli egzersizin, günde en az 30 dakika kadar yapılması önerilmektedir. Düzenli fiziksel aktivite, hedeflenen kiloya ulaşmayı kolaylaştıracak ve bu ulaşılan kilonun korunmasında yardımcı olacaktır.
Günümüzde giderek yaygınlaşan, önemli bir sağlık sorunu olan ve kardiyovasküler hastalık risk faktörü olarak kabul edilen insülin direncinde farklı tedavi yöntemleri de keşfedilmeyi beklemektedir.
2015 yılında başladığım diyetisyenlik mesleğimde, 13.02.2018 tarihinden itibaren Kars Valiliği binası çaprazındaki “ŞAHİN Beslenme ve Diyet Merkezi” isimli ofisimde faaliyet göstermekteyim. Kişilerin genel sağlık durumlarına, beslenme alışkanlıklarına ve yaşam biçimlerine uygun olacak şekilde kişiye özel programlar hazırlamaktayım, danışanlarımla bu konuda detaylı olarak ilgilenmekteyim. Beslenme ve diyet üzerine yardımcı olmamı isteyenler ve bilgi almak isteyenler, danışanım olarak ofisime uğrayabilirler veya beni bizzat arayabilirler. (Tel: 0538 924 06 04)
Sağlıklı ve huzurlu bir hafta sonu dilerim...
NOT: Köşe yazılarımın konularını belirlerken okurlarımızın isteklerine öncelik tanıyorum.
Diyetisyen Hilal ŞAHİN GÜNEŞSU
hilal_sahin93@hotmail.com
Yorumlar
Kalan Karakter: